Yeni düzenlemeyle üreticiye teşvik, stokçuya ağır yaptırım, israf edene ise destek yasağı geliyor. Marketler ise üreticiden doğrudan alım yapmazsa 50 milyon TL ceza ödeyecek.
Ticaret Bakanlığı, sebze ve meyve başta olmak üzere temel gıda ürünlerinde fiyatları düşürmek ve aracı maliyetlerini azaltmak amacıyla toptancı hallerine yönelik kapsamlı bir yasa taslağı hazırladı. Taslağa göre, üretici örgütlerine bedelsiz hal yeri tahsis edilecek, stokçuluk yapanlara 1 milyon TL’ye kadar para cezası verilecek. Üretici mallarını almayan marketlere ise her yıl için 50 milyon TL ceza uygulanacak.
Toptancı Hal Yetkisi Bakanlığa Geçiyor
Yeni düzenleme ile toptancı hali kurma yetkisi belediyelerden alınarak Ticaret Bakanlığı'na devrediliyor. Amaç, asgari koşulları sağlamayan hallerin önüne geçmek ve modern tesislerin kurulmasını sağlamak.
Üretici örgütleri, bedelsiz şekilde verilecek hal yerleri sayesinde kendi mallarını pazarlayabilecek. Bu örgütler ayrıca gelir vergisi muafiyetinden de yararlanacak.
Marketlere Üretici Zorunluluğu
Bakanlık, belirli niteliklere sahip perakendecilerin raflarında bulunan ürünlerin en fazla %20’sine kadar olan kısmını doğrudan üretici veya üretici örgütlerinden temin etmelerini zorunlu kılabilecek. Bu kurala uymayan marketler, tespit edilen her yıl için 50 milyon TL ceza ile karşı karşıya kalacak.
Stokçuluk ve İsrafa Ağır Yaptırımlar
Piyasada darlık oluşturmak, fiyatları yükseltmek veya düşmesini engellemek amacıyla ürün stoklayanlara verilen idari para cezası 177 bin TL’den 1 milyon TL’ye çıkarılıyor.
Bozulan ürünleri çöpe atanlara ise 200 bin TL para cezası kesilecek. Ayrıca bu kişiler 3 yıl boyunca devlet desteklerinden yararlanamayacak.
Kayıt Dışılıkla Mücadele ve Ödeme Disiplini
Taslak, kayıt dışı ticaretin önüne geçmek amacıyla ödemelerin banka üzerinden yapılmasını zorunlu kılıyor. Komisyoncular, mal bedellerini en geç 30 gün içinde üreticiye ödemekle yükümlü olacak. Ödenmeyen tutarlar için yüzde 25 oranında ceza uygulanacak.
Kira İndirimi ve Teminat Genişletiliyor
Belediye toptancı hallerinde faaliyet gösteren üretici örgütlerine kira bedellerinde %75 indirim sağlanacak. Hal dışındaki tüccarları da kapsayacak şekilde teminat sistemi genişletilerek, alacakların tahsilatı kolaylaştırılacak.
Fiyatlar Düşmeye Başladı
İstanbul PERDER Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Güzelder, havaların ısınması, arzın artması ve ihracatın yavaşlamasıyla birlikte fiyatlarda ciddi düşüş yaşandığını belirterek, “Sebze fiyatlarında ortalama %50 düşüş görüyoruz. 30’luk yumurta geçen ay 195 TL iken şu an 110-130 TL arasında” dedi.
Yapay Zekâ ile Kaliteli Yumurtacılık
Balıkesir’de tavukçuluk yapan üretici Esra Özder Çakmak, üretim kalitesini artırmak için yapay zekâ teknolojilerini kullanmayı hedefliyor. Tarımda dijitalleşmenin önemine vurgu yapan Çakmak, “Zaman tasarrufu sağlayan bu uygulamalarla daha kaliteli üretim hedefliyoruz” dedi.
Bu yeni düzenlemelerin yasalaşması hâlinde, hem üretici hem tüketici lehine önemli dönüşümler yaşanması bekleniyor. Ticaret Bakanlığı'nın bu hamlesi, tarım ve gıda piyasasında uzun vadeli istikrarı hedefleyen köklü bir reform olarak değerlendiriliyor.
www.tarimdasondakika.com
