Rekolte tahminlerindeki belirsizlik, üretim maliyetlerindeki artış ve spekülatif hareketlilik riski sektörü kilitlerken; gözler Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) açıklayacağı alım fiyatına çevrildi. Serbest piyasada fiyatlar 180 TL’yi aşarken, TMO'nun belirleyeceği rakam sezonun yönünü tayin edecek.
Yeni fındık sezonunun başlamasına sayılı günler kala, Karadeniz başta olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında üreticiler bahçeye inmeye hazırlanıyor. Ancak bu yıl, zirai don ve sıcak hava koşulları nedeniyle yaşanan rekolte düşüşü üreticinin belirsizlikle karşı karşıya kalmasına yol açtı. Fiyatların belirlenmesinde kritik role sahip olan Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) hâlâ alım fiyatı açıklamaması, hem üreticiyi hem sanayiciyi hem de ihracatçıyı tedirgin ediyor.
Piyasada Fiyatlar 200 TL’yi Zorluyor
Serbest piyasada fiyatlar halihazırda 170-180 TL/Kg bandına ulaşmış durumda. Alivre (vadeli) işlemlerde ise 200 TL ve üzeri fiyatlar konuşuluyor. 2024 sezonunda Levant kalite fındığa 130 TL, Giresun kaliteye 132 TL veren TMO’nun bu yıl nasıl bir fiyat politikası izleyeceği merak konusu. Ancak sektör temsilcilerine göre TMO’nun bu saatten sonra açıklayacağı 180-185 TL gibi bir fiyatın piyasada karşılık bulması zor.
Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Başkan Yardımcısı Sebahattin Arslantürk, “Bu sezon fındıkta ezberlerin bozulduğu bir yıl olacak. Rekolte düşük, talep güçlü. 200 TL’den başlayan fiyatların 300 TL’ye kadar yolu açık” diyerek olağan dışı piyasa koşullarına dikkat çekti. Dolar bazında da 2014’te görülen 8 dolar seviyesinin enflasyona göre düzeltilmiş hali olan 10 dolara ulaşılabileceğini ifade etti.
“TMO Alım Yapmasa Bile Piyasaya Yön Vermeli”
Arslantürk, TMO’nun doğrudan alım yapmak yerine piyasayı yönlendirecek stratejik açıklamalar yapması gerektiğini vurguladı. “Rekolte zaten düşük, TMO piyasadan alım yapmasa da olur. Ancak piyasayı yakından izlediğini ve gerektiğinde müdahale edeceğini açıklamalı” dedi.
Üretici: “Bu Yıl Özel Şartlar Var, Fiyat da Özel Olmalı”
Ordu’da üreticilik yapan Yüksel Göl ise TMO’nun geciken fiyat açıklamasının tedirginlik yarattığını belirterek, “Bu yıl zirai don nedeniyle ürün az. Sahil kesiminde işçilik ve ilaçlama maliyetleri ikiye katlandı. TMO bu özel koşulları dikkate alarak fiyat belirlemeli” ifadelerini kullandı. Göl ayrıca, bazı üreticilerin erken hasada yönelmesinin verim kaybına neden olabileceği uyarısında bulunarak, “Fındık henüz içini doldurmadı. Devletin açıkladığı takvimden önce bahçeye girilmemeli” dedi.
Tarih Tekerrür Eder mi? 2014 Sezonu Hatırlatılıyor
2014-2015 sezonunda da benzer şekilde düşük rekolte nedeniyle fındık fiyatlarında sıçrama yaşanmış; ihracat 252 bin tonla sınırlı kalmasına rağmen gelir 2,8 milyar doları aşmıştı. Uzmanlar, bu yıl da arzın azalmasıyla birlikte benzer bir fiyat patlamasının yaşanabileceği görüşünde.
Sanayiciye Nefes, Piyasaya Denge: TMO'nun Önceki Müdahaleleri Hatırlatılıyor
Fındık üreticisi ve brokeri Osman Çakmak, TMO’nun geçtiğimiz sezon serbest piyasaya yaptığı müdahalenin piyasayı dengelemede çok önemli bir rol oynadığını hatırlattı. “Zirai don sonrası fırlayan fiyatlar, TMO sayesinde kontrol altına alındı. Bu sadece sanayi için değil, üretici için de bir çıkış noktasıydı” dedi.
www.tarimdasondakika.com